De huidige Sint-Fredeganduskerk dateert uit de zeventiende eeuw en is dus de vierde kerk op die plaats. Naargelang wat er waar is van de legende van Sint-Fredegandus moet er al een kerk zijn geweest vanaf eind zevende eeuw (klooster), vernield door de Vikingen, in de tiende eeuw(?) vervangen door een nieuwe kerk, die tussen 1186 en 1318 door de abdij van Ename werd beheerd en daarna door de abdij van Antwerpen overgenomen.
Onder beheer van die laatste werd begin zestiende eeuw een grotere kerk gebouwd, met westertoren. In 1566 werd deze kerk, zoals alle andere kerken, door de beeldenstormers bezocht.
Bij de slag van Deurne in 1579 werd de kerk verwoest. In 1613 werd aan de bouw van de huidige kerk begonnen in moeilijke omstandigheden. In 1700 moest zelfs het koor herbouwd worden omdat het bouwvallig werd. Omdat er geen latere verbouwingen zijn gebeurd om de kerk te vergroten (wat bij de meeste oude kerken wel is gebeurd) is het een zeer homogeen geheel gebleven.
Het kerkgebouw is in regionale laatgotiek opgetrokken in bak- en zandsteen (‘speklagen’). Het is een vrijstaande, georiënteerde kruiskerk met driebeukig schip. De spitsboogvensters hebben laatgotisch (17e E) of neogotisch traceerwerk. De korfboogvormige hoofdingang heeft een lijkdeur met gesculpteerde makelaar met o.m. een afbeelding van de heilige Fredegandus en het jaartal 1644, duidend op de voltooiing van het schip. Het gebouw is als monument beschermd sinds 1976. Ook een gedeelte van het omringende kerkhof en de pastorij aan de overkant van de straat (Lakborslei 31) zijn beschermd.
De meest opmerkelijke kunstwerken in het barokke interieur zijn:
– het barokke hoogaltaar met schilderij van J.P.Ykens, voorstellende Christus’ graflegging;
– het dienstaltaar en lezenaar naar ontwerp en met beschildering van pastoor Pol Hendrix;
– het beeld Sint-Anna-te-drieën, eind 17e E;
– twee schilderijen van Abraham van Diepenbeeck (medewerker van Rubens);
– de rococo preekstoel van 1771;
– de 16e-eeuwse calvarie waarvan een kopie hangt op haar oorspronkelijke plaats, buiten boven de zijingang;
– het reliekschrijn onder het Sint-Fredegandusaltaar.
Een aantal stukken zijn afkomstig van de voormalige Sint-Michielsabdij in Antwerpen.
(foto P1010947)
Wie contact wenst te nemen met de kerkraad kan hiervoor terecht bij de voorzitter: Jan Oversteyns, tel. 03 324 35 96, jan@oversteyns.net.
